ၾသကာသကန္ေတာ့နည္းႏွင့္ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္

ၾသကာသ- ၾသကာသ-ၾသကာသ --ကာယကံ၊ ဝစီကံ၊ မေနာကံ၊ သဗၺေဒါသ ခပ္သိမ္းေသာ အၿပစ္တို႔ကို၊ ေပ်ာက္ပါေစၿခင္း အက်ဳိးငွာ၊ ပထမ၊ ဒုတိယ၊ တတိယ၊ တစ္ၾကိမ္၊ ႏွစ္ၾကိမ္၊ သံုးၾကိမ္ေၿမာက္ေအာင္၊ ဘုရားတရနာ၊ တရားရတနာ၊ သံဃာရတနာ၊ ရတနာၿမတ္သံုးပါးတို႔ကို၊ အ႐ိုအေသ အေလးအၿမတ္ လက္အုပ္မိုး၍ ႐ွိခိုးပူေဇာ္ ဖူးေၿမာ္မာန္ေလွ်ာ့ ကန္ေတာ့ပါ၏ အ႐ွင္ဘုရား။

(ဆုေတာင္းၿခင္း) ။ ။ ကန္ေတာ့ရေသာ အက်ဳိးအားေၾကာင့္ အပါယ္ေလးပါး၊ ကပ္သံုးပါး၊ ရပ္ၿပစ္႐ွစ္ပါး၊ ရန္သူမ်ဳိးငါးပါး၊ ဝိပတၱိတရားေလးပါး၊ ဗ်သနတရားငါးပါးတို႔မွ အခါခပ္သိမ္း ကင္းလြတ္ၿငိမ္းသည္ၿဖစ္၍ မဂ္တရား ဖိုလ္တရား နိဗၺာန္တရားေတာ္ၿမတ္ကို ရပါလို၏ အ႐ွင္ဘုရား။

မွတ္ခ်က္-၁။ ။ မိဘ/ဆရာတို႔ကို ကန္ေတာ့သည့္အခါ အထက္ပါ ကန္ေတာ့မ်ဳိးတြင္ “ရတနာၿမတ္သံုးပါးတို႔ကို”ေနရာ၌ “ရတနာၿမတ္သံုးႏွင့္တကြ မိဘတို႔ကို” သို႔မဟုတ္ “ရတနာၿမတ္သံုးပါးႏွင့္တကြ ဆရာသမားတို႔ကို” ဟူ၍ ထည့္ဆိုပါ။

မွတ္ခ်က္ ၂။ ။ ေဖာ္ၿပခဲ့ေသာ ၾသကာသဆို႐ိုးသည္ ပုဂံေခတ္မွစ၍ ယေန႔တိုင္ အသံုးၿပဳေနေသာ ဆို႐ိုးၿဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေတာ္သံဃာ့နာယကအဖြဲ႔က တစ္ၿပည့္လံုးအတြက္ တစ္မူတည္းၿဖစ္ေအာင္ ခ်မွတ္ထားေသာ ဆို႐ိုးၿဖစ္သည္။ “တစ္ေက်ာင္းတစ္ဂါထာ တစ္႐ြာ တစ္ပုဒ္ဆန္း” မၿဖစ္ေစဘဲ စည္းလံုးညီညြတ္မႈကို ေ႐ွ႕႐ႈ၍ ဤမူကိုသာ အသံုးၿပဳၾကပါ။

အဓိပၸါယ္႐ွင္းလင္းခ်က္မ်ား

ၾသကာသ= =ခြင့္ၿပဳေတာ္မူပါ၊
႐ွိခိုးကန္ေတာ့ခြင့္ၿပဳရန္ ခြင့္ေတာင္းၿခင္း ၿဖစ္သည္။ ႐ိုေသမႈကိုအေလးအနက္ၿပဳလို
ေသာေၾကာင့္ သံုးၾကိမ္ ႐ြတ္ဆိုသည္။

ကာယကံ= =ကိုၿဖင့္ ၿပဳလုပ္ရေသာအမႈ။

ဝစီကံ= =ႏႈတ္ၿဖင့္ ေၿပာဆိုရေသာအမႈ။

မေနာကံ= =စိတ္ၿဖင့္ ၾကံစည္ေသာအမႈ။

သဗၺေဒါသ= =ခပ္သိမ္းေသာအၿပစ္။

ခပ္သိမ္းေသာအၿပစ္တုိ႔ကိုေပ်ာက္ပါေစၿခင္းအက်ဳိးလိုငွာ= =ရတနာသံုးပါးႏွင့္တကြ မိဘဆရာသမားတို႔ိုကို ကိုယ္အမူအရာၿဖင့္ၿပစ္မွားၿခင္း၊ ႏႈတ္အေၿပာအဆိုၿဖင့္ ၿပစ္မွားၿခင္း၊ စိတ္ကူးအၾကံအစည္ၿဖင့္ ၿပစ္မွားၿခင္းတိို႔တြင္ တစ္စံုတခုေသာ ၿပစ္မွားၿခင္း႐ွိခဲ့ေသာ္ ထိုအၿပစ္တို႔ ပ,ေပ်ာက္ေလွ်ာ့ပါးသြားရန္ ေတာင္းပန္ကန္ေတာ့သည္။

အ႐ိုအေသ= =႐ိုေသစြာ၊ မေလးမခန္႔မၿပဳဘဲ က်ဳိးႏြံစြာ။

အေလးအၿမတ္==ေလးစားၿမတ္ႏိုးစြာ။

လက္အုပ္မိုး၍= =လက္ဝါးႏွစ္ဖက္ကို ပန္းၾကာငံုကဲ့သို႔ စံုညီၿပဳ၍ နဖူးအထိ ခ်ီေၿမွာက္ထားလ်က္။

႐ွိခိုး= =အ႐ိုအေသၿပဳသည္၊
႐ွိခိုးၿခင္းသံုးမ်ဳိး႐ွိသည္- (၁) လက္အုပ္ခ်ီ၍ ထိၿခင္းငါးပါးၿဖင့္႐ွိခိုးၿခင္းကို ကိုယ္ၿဖင့္ ႐ွိခိုးသည္မည္၏ (ကာယပဏာမ ဟုေခၚ၏) ။ (၂) ရတနာသံုးတို႔၏ ဂုဏ္ေတာ္မ်ားကို ႏႈတ္ၿဖင့္႐ြတ္ဆို၍ ႐ွိခိုးၿခင္းကို ႏႈၿဖင့္႐ွိခိုးသည္မည္၏ (ဝစီပဏာမ ဟုေခၚ၏)။ (၃) ရတနာသံုးပါး၏ ဂုဏ္ေတာ္မ်ားကို စိတ္ၿဖင့္ အဖန္ဖန္ေအာက္ေမ့ဆင္ၿခင္ၿခင္းကို စိတ္ၿဖင့္ ႐ွိခိုးသည္မည္၏ (မေနာပဏာမ ဟုေခၚ၏)။

ပူေဇာ္= =တစ္စံုတခုေပး၍ အေလးအၿမတ္ၿပဳသည္။ ပစၥည္းၿဖင့္ ပူေဇာ္ၿခင္း၊ တရားၿဖင့္ ပူေဇာၿခင္းဟူ၍ ပူေဇာ္ၿခင္း ႏွစ္မ်ဳိး႐ွိသည္။ က်င္ဝတ္ၿဖင့္ ပူေဇာ္ၿခင္းသည္ တရားၿဖင့္ ပူေဇာ္ၿခင္းၿဖစ္၏။

ဖူးေၿမာ္= =ပကတိမ်က္စိၿဖင့္ ၿမင္ေတြ႔ၿခင္း၊ ဥာဏ္မ်က္စိဤ ထင္႐ွားေပၚလြင္လာေအာင္ အာ႐ံုၿပဳၿခင္းဟူ၍ ႏွစ္မ်ဳိး႐ွိသည္။

မာန္ေလွ်ာ့= =မာန္မာနကို ေလွ်ာ့ခ်ၿခင္း။ မိမိသည္ ရတနာသံုးပါးေအာက္ နိမ့္က်သည္ဟု ယူဆပါမွ ႐ွိခိုးကန္ေတာ့ႏိုင္သည္။

ကန္ေတာ့= =ဝန္ခ်ေတာင္းပန္သည္။ အၿပစ္႐ွိ၍ ကန္ေတာ့ၿခင္း၊ ကုသိုလ္ရလို၍ ကန္ေတာ့ၿခင္းဟူ၍ ႏွစ္မ်ဳိး႐ွိသည္။

ကန္ေတာ့ရေသာအက်ဳိးအားေၾကာင့္= =“ကန္ေတာ့ရေသာ ကုသိုလ္ကံေစတနာေၾကာင့္” ႏွင့္ အဓိပၸါယ္တူပါသည္။ ေ႐ွးမူမပ်က္ဆက္လက္သံုးပါ။

အပါယ္ေလးပါး= =ခ်မ္းသာကင္း၍ ကုသိုလ္ၿပဳခြင့္ မရေသာ အရပ္ေလးမ်ဳိး-
(၁) ငရဲ= =ငရဲထိန္း၊ ငရဲမီးတို႔ၿဖင့္ အၿမဲညွဥ္းပန္း ႏွိပ္စက္ခံေနရေသာဘံု။
(၂) တိရစၧာန္= =မဂ္ဖိုလ္မရႏိုင္ဘဲ ဖီလာကန္႔လန္႔သြားတတ္ေသာ သတၲဝါတို႔၏ ဘံု။
(၃) ၿပိတၲာ= =စားရမဲ့၊ ဝတ္ရမဲ့၊ ခိုကိုးရာမဲ့ ၿဖစ္ေနသူတို႔၏ ဘံု။
(၄)အသူရကယ္= =ၿပိတၲာမ်ားထက္ပို၍ ဆင္းရဲငတ္ၿပတ္ေနေသာ ဘံု။
*ေလာဘၾကီးသူ ေသလွ်င္ ေ႐ွး႐ႈၿပိတၲာဘဝ၊
*ေဒါသၾကီးသူ ေသလွ်င္ ေ႐ွး႐ႈငရဲဘဝ၊
*ေမာဟၾကီးသူ ေသလွ်င္ ေ႐ွး႐ႈတိရိစၧာန္ဘဝ။

ကပ္သံုးပါး= =ေဘးအႏၲရာယ္က်ေရာက္ေနေသာ အခ်ိန္ကာလ သံုးမ်ဳိး-
(၁) ဒုဗၻိကၡႏၲရကပ္= =ငတ္မြတ္ၿခင္းေဘးဆိုက္ေရာက္ေနေသာ ကာလ။
(၂) သတၳႏၱရကပ္= =လက္နက္ေဘး၊ စစ္ေဘးဆိုက္ေရာက္ေနေသာ ကာလ။
(၃) ေရာဂႏၱရကပ္= =ကူးစက္ေရာဂါ ေဘးအႏၱရာယ္ဆိုက္ေရာက္ေနေသာ ကာလ။
*ေလာဘၾကီးက ငတ္မြတ္ရ ဒုကၡကပ္ၾကီးဆိုက္။
*ေဒါသၾကီးက သတ္ၿဖတ္ၾက သတၲကပ္ၾကီးဆိုက္။
*ေမာဟၾကီးက ဖ်ားနာၾက ေရာဂကပ္ၾကီးဆိုက္။

ရပ္ၿပစ္႐ွစ္ပါး= =အၿပစ္႐ွ္ိေသာအရပ္ ႐ွစ္မ်ဳိး-
(၁) ငရဲဘံု
(၂) ၿပိတၲာဘံု
(၃)တိရိစၧန္ဘံု
(၄) အ႐ူပ ၿဗဟၼာဘံု (႐ုပ္မ႐ွိ)၊ အသညသတ္ဘံု (နာမ္မ႐ွိ)။
(၅) ပစၥႏၲရစ္= =တိုင္းစြန္ၿပည္ဖ်ား လမ္းပန္းခက္ခဲေသာအရပ္၊ လူ႐ိုင္းေဒသ။
(၆) မိစၧာဒိ႒ိ= =မွားယြင္းေသာ အယူဝါဒ႐ွိသူ။
(၇) ဒုပၺည= =ညာဏ္မြဲ၍ လူစဥ္မမီသူ။
(၈) သာသနာပကာလ= =ဘုရားမပြင့္ေသာအခါ။
ဤအရပ္တို႔၌ ၿဖစ္လာသူမ်ားသည္ ၿမတ္စြာဘုရားဘုရား၏ တရားေတာ္ကို နာၾကားခြင့္မရ၊ နာၾကားရလွ်င္လည္း အဓိပၸါယ္မသိၾကေခ်။

ရန္သူမ်ဳိးငါးပါး= =ေရ၊ မီး၊ မင္း၊ သူခိုး၊ အေမြခံဆိုး။ ေရလႊမ္းမိုးေသာ ေဘးရန္၊ မီးေလာင္းၿခင္း ေဘးရန္၊ ရာဇဝတ္ၿပစ္ဒဏ္ခံရၿခင္း ေဘးရန္၊ ခိုးဝွက္ လုယက္ၿခင္းခံရေသာ ေဘးရန္၊ မိဘပစၥည္းကိုၿဖဳန္းတီး၍ မိဘကို ႏွိပ္စက္တတ္ေသာ သားဆိုးသမီးဆိုး ေဘးရန္တို႔ကို ဆိုလိုသည္။

ဗ်သနတရား ငါးပါး= =ပ်က္စီးၿခင္းတရာ ငါး ပါး-
(၁) ဥာတိဗ်သန = ေဆြမ်ဳိးပ်က္စီးၿခင္း။
(၂) ေဘာဂဗ်သန = စည္းစိမ္ဥစၥာပ်က္စီးၿခင္း။
(၃) ေရာဂဗ်သန = ေရာဂါႏွိပ္စက္၍ ပ်က္စီးၿခင္း။
(၄) သီလဗ်သန = အက်င့္သီလပ်က္စီးၿခင္း။
(၅) ဒ႒ိဗ်သန = အယူလြဲမွား၍ ပ်က္စီးၿခင္း။
သီလဗ်ာသနႏွင့္ဒိ႒ိဗ်သနတို႔သည္ ဤဘဝ၌သာမက ေနာင္ဘဝမ်ားစြာတို႔၌လည္း ဆင္းရဲၿခင္းကိုၿဖစ္ေစသည္။ အပါယ္သို႔ က်ေရာက္ေစသည္။

မဂ္တရား= =ေလာဘစေသာကိေလသာကို ပယ္သတ္၍ နိဗၺာန္သို႔သြားေရာက္ေၾကာင္း ၿဖစ္ေသာ တရားလမ္း။
ေသာတာပတၱိမဂ္၊ သကဒါဂ္မိမက္၊ အနာဂါမိမက္၊ အရဟတၲမဂ္ဟူ၍ မဂ္ေလးပါ႐ွိသည္။

ဖိုလ္တရား= =မဂ္၏အက်ဳိးတရား။ နိဗၺာန္ခ်မ္းသာကိုခံစားေစႏိုင္ေသာဥာဏ္။ ေသာတာပတၲိဖိုလ္၊ သကဒါဂါမိဖိုလ္၊ အနာဂါမိဖိုလ္၊ အရဟတၲဖိုလ္ဟူ၍ ေလးပါး႐ွိသည္။

နိဗၺာန္= =ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟတို႔ကုန္ရာၿဖစ္၍ ထာဝရၿငိမ္းေအးခ်မ္းသာ ေနရၿခင္းသေဘာ။

Source: http://dhmmas.blogspot.com/ မွဓမၼဒါန ကူးယူေဖၚျပသည္။